Greek Smile - ΑΙΝΟΣ

Leader

19 Ιουνίου 2012

ΑΙΝΟΣ

Το μεγαλύτερο φυσικό «μουσείο» της Κεφαλονιάς είναι το περίφημο βουνό της, ο Αίνος. Το δεύτερο μεγαλύτερο βουνό σε ελληνικό νησί και ένας από τους δέκα Εθνικούς Δρυμούς αποτελεί φυσικό σύνορο της νοτιοανατολικής Κεφαλονιάς.

Ο Εθνικός Δρυμός του Αίνου έχει έκταση 28.620 στρ. από τα οποία τα 19.730 στρ. καλύπτονται από τo μοναδικό είδος της σκουροπράσινης ενδημικής ελάτης abies cephalonica. Εκτός από την μοναδική στον κόσμο ελάτη του, ο Αίνος φιλοξενεί στις κατάφυτες πλαγιές του πολλά αποκλειστικά ενδημικά φυτά όπως την poa cephalonica και μεγάλη ποικιλία ορχιδέων, και αποτελεί καταφύγιο για πολλά είδη σπάνιων και υπό εξαφάνιση ειδών πανίδας.

Στις νότιες πλαγιές του Αίνου ζει μια σπάνια ράτσα αλόγων που μπορεί ο επισκέπτης να απολαύσει ενώ καλπάζουν σε ομάδες στο οροπέδιο κοντά στο μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής.

Η ψηλότερη κορυφή του Αίνου είναι ο Μέγας Σωρός στα 1628 μ. ενώ η δεύτερη ψηλότερη κορυφή στα 1620 μ. είναι προσβάσιμη με αυτοκίνητο. Από εδώ η θέα προς όλο το χώρο του Ιονίου είναι συγκλονιστική καθώς είναι ορατές η Ζάκυνθος, η Λευκάδα και οι ακτές της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας.

ΑΙΝΟΣ Το μεγαλύτερο φυσικό «μουσείο» της Κεφαλονιάς είναι το περίφημο βουνό της, ο Αίνος. Το δεύτερο μεγαλύτερο βουνό σε ελληνικό νησί και ένας από τους δέκα Εθνικούς Δρυμούς αποτελεί φυσικό σύνορο της νοτιοανατολικής Κεφαλονιάς. Ο Εθνικός Δρυμός του Αίνου έχει έκταση 28.620 στρ. από τα οποία τα 19.730 στρ. καλύπτονται από τo μοναδικό είδος της σκουροπράσινης ενδημικής ελάτης abies cephalonica. Εκτός από την μοναδική στον κόσμο ελάτη του, ο Αίνος φιλοξενεί στις κατάφυτες πλαγιές του πολλά αποκλειστικά ενδημικά φυτά όπως την poa cephalonica και μεγάλη ποικιλία ορχιδέων, και αποτελεί καταφύγιο για πολλά είδη σπάνιων και υπό εξαφάνιση ειδών πανίδας. Στις νότιες πλαγιές του Αίνου ζει μια σπάνια ράτσα αλόγων που μπορεί ο επισκέπτης να απολαύσει ενώ καλπάζουν σε ομάδες στο οροπέδιο κοντά στο μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής. Η ψηλότερη κορυφή του Αίνου είναι ο Μέγας Σωρός στα 1628 μ. ενώ η δεύτερη ψηλότερη κορυφή στα 1620 μ. είναι προσβάσιμη με αυτοκίνητο. Από εδώ η θέα προς όλο το χώρο του Ιονίου είναι συγκλονιστική καθώς είναι ορατές η Ζάκυνθος, η Λευκάδα και οι ακτές της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας.

Αγγελική Σπαθή

Leader

19 Ιουνίου 2012

Ο ΑΙΝΟΣ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ

(Ν. ΕΥΘΥΜΙΑΤΟΥ-ΚΑΤΣΟΥΝΗ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η ομηρική γεωγραφία για την Κεφαλονιά και την Ιθάκη κάνει σαφείς αναφορές για τον Αίνο σαν ένα βουνό ιστορικό και ιερό. Τον συσχετίζει με μύθους, θρησκευτικά ή ιστορικά γεγονότα ακόμα και με την οικονομική και πολιτική εξέλιξη του νησιού.
Ο Αίνος τροφοδότησε τη φαντασία των Αρχαίων Ελλήνων, που τον είδαν σαν τόπο κατοικίας των αθανάτων. Οι συχνές καταιγίδες με τους κεραυνούς ήταν απόδειξη ότι ο πατέρας των θεών και των ανθρώπων βρισκόταν εκεί. Στο πιο ψηλό σημείο του βουνού ο θεός έκανε την κάθοδο. Εκει στην ψηλότερη κορυφή το Μέγα Σωρό, υπήρχε θυσιαστήριο αφιερωμένο στο Δία, όπου λατρευόταν με το όνομα Αινήσιος. Η ονομασία της ψηλότερης κορυφής Σωρός λέγεται ότι οφείλεται στα άφθονα σωριασμένα οστά, κατάλοιπα των θυσιών.
Όταν οι ιερείς στον Αίνο θυσίαζαν στο βωμό του Δία, ο καπνός, που ανέβαινε στον ουρανό έδινε το σημείον και η τελετή μίας δεύτερης σχεδόν ταυτόχρονης θυσίας άρχιζε στη βραχονησίδα Δίας, που βρίσκεται κοντά στο ακρωτήριο Λιάκας, νοτιοδυτικά της Λειβαθούς, σε οπτική ευθεία με το Μέγα Σωρό. Οι ιερείς έβλεπαν την δεύτερη στήλη καπνού και καταλάβαιναν ότι η θυσία είχε ολοκληρωθεί.
Το ιερό του Δία στον Αίνο συνδέεται επίσης με τον Ιάσονα και την Αργοναυτική εκστρατεία στο μύθο των Αρπυιών. Οι Άρπυιες ήταν φτερωτά τέρατα με σώμα πουλιού και κεφάλι γυναίκας, οι οποίες λέρωναν το φαϊ του τυφλού μάντη Φινέα. Ο Φινέας, πριν αποκαλύψει στον Ιάσονα πώς να περάσει σώα την Αργώ μέσα απο τις Συμπληγάδες, του ζήτησε να τον απαλλάξει απο αυτές. Τότε ο Ιάσονας έστειλε δύο παλικάρια τους φτερωτούς γιούς του θεού Βορέα. Αφού πρώτα κυνήγησαν την Αελλώ, η οποία έπεσε και πνίγηκε στα νερά του ποταμού Τίγρη, συνέχισαν να κυνηγούν τη δεύτερη και πιο γρήγορη, την Ωκυπέτη. Κάποια στιγμή βρισκόμενοι μακριά απο τις στεριές πάνω απο το ανοιχτό πέλαγος μεταξύ ουρανού και θάλασσας, ένιωσαν τις δυνάμεις τους να τους εγκαταλείπουν. Η μοναδική στεριά που ξαγνάντεψαν απο μακριά, ήταν η κορυφή του Αίνου μέσα στα σύννεφα. Τότε προσευχήθηκαν στον Αινήσιο Δία να τους δώσει νέες δυνάμεις, για να συνεχίσουν. Η προσευχή τους εισακούσθηκε. Κατάφεραν να φθάσουν την Άρπυια η οποία όταν έστριψε το κεφάλι της πίσω, για να δεί τους διώκτεςτης, κατάλαβε την είχαν φτάσει.Τότε έπεσε νεκρή στην αμμουδιά των μικρών νησιών που από τότε ονομάστηκαν Στροφάδες.
Η αναφορά, που κάνει ο Απολλώνιος ο Ρόδιος στο ιερό του Αινήσιου Δία, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρέπει να ήταν ένα απο τα παλαιότερα ιερά με πανελλήνια αίγλη και ακτινοβολία και θρησκευτικό κέντρο.
Ο Αίνος με τις κορυφές του να αναδύονται στη μέση του πελάγους ήταν σημάδι για την πορεία των ποντοπόρων πλοίων στην Αρχαιότητα. Καθώς ξεμάκραιναν απο την Ηπειρωτική Ελλάδα, αντίκρυζαν τον Αίνο στην πορεία τους για την δύση. Τα πυκνά δάση του από κεφαλληνιακή Ελάτη τροφοδοτούσαν τους κατοίκους με πρώτη ύλη για την ναυπήγηση πλοίων. Το Κεφαλονίτικο έλατο το χρησιμοποιούσαν για τη ναυπήγηση των πολεμικών πλοίων (Τριήρων) επειδή το ξύλο του ήταν ελαφρό, ενώ το πεύκο για τα εμπορικά καράβια, γιατί δεν σάπιζε εύκολα. Έτσι οι Κεφαλλήνες στράφηκαν στο εμπόριο καο την πειρατεία.
Ο Αίνος χρησιμοποιήθηκε ως σύμβολο στα νομίσματα των Πρόννων τον 4ο αιώνα π.χ. Έτσι καταλαβαίνουμε τον καθοριστικό ρόλο του Αίνου για τους πολίτες της Κεφαλονιάς. Λόγω της πολύτιμης ξυλείας του η Κεφαλονιά εξελίχθηκε σε σημαντική ναυτική δύναμη. Οι ιστορικοί Θουκυδίδης και Πολύβιος κάνουν σαφείς αναφορές για τη συμμετοχή Κεφαλλονίτικων πλοίων σε ναυμαχίες. Οι Κεφαλλήνες συμμετείχαν στον Πελοποννησιακό πόλεμο, αργότερα συμμάχησαν με τους Αιτωλούς. Η Κεφαλονιά ανέκαθεν υπήρξε σημαντική ναυτική βάση στη Ρωμαϊκή, στη Βυζαντινή περίοδο αλλά και την περίοδο της Ενετοκρατίας.
Η υπερεκμετάλλευση του Αίνου απο τους Ενετούς, που τον ονόμαζαν Monte Nero, υπήρξε η αρχή απο μια σειρά καταστρεπτικών ενεργειών σε βάρος του δάσους. Το 1501 οι Ενετοί ίδρυσαν στα Ομαλά αποικία απο 200 υλοτόμους - μαραγκούς για την υλοτόμηση του δάσους με σκοπό τη ναυπήγηση πλοίων και την ξυλουργία. Ο Αίνος τότε διέτρεξε κίνδυνο να αποψιλωθεί εντελώς. Με την ξυλεία του χτίστηκαν τα φρούρια της Άσσου και της Ζακύνθου. Στο τέλος του 16ου αιώνα μεγάλη πυρκαϊά εξαφάνισε τα δύο τρίτα του δάσους. Ακολούθησαν και άλλες πυρκαϊές, απο τις οποίες η χειρότερη ήταν το 1797, όπου το δάσος καιγόταν επι βδομάδες. Η φωτιά αφάνισε περισσότερο απο το μισό όσου είχε απομείνει. Για πρώτη φορά τοποθετούνται όρια στο δάσος. Απαγορεύτηκε η βόσκηση και η καλλιέργεια και τοποθετήθηκαν δασοφύλακες απο όλες τις Κοινότητες. Όμως δυστυχώς τα μέτρα αυτά δεν τηρήθηκαν.
Σε αντίθεση με τους Ενετούς , οι Άγγλοι νέοι κύριοι του νησιού απο το 1809, θέλησαν να προστατέψουν τον Αίνο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έδειξε ο Άγγλος Διοικητής Κάρολος Νάπιερ, ο οποίος άνοιξε και τον πρώτο δρόμο στο βουνό. Ο Νάπιερ έκανε γνωστό στην Ευρώπη το είδος της κεφαλληνιακής Ελάτης στέλνοντας σπέρματα για τη δημιουργία φυτωρίου. Ο Δούκας του Belford το 1837 πλήρωσε 25 λίρες στερλίνες για ένα δενδρύλλιο, ενώ η πρώτη επιστημονική μελέτη απο το London την ταξινόμησε σαν ξεχωριστό είδος και της έδωσε την ονομασία Abies cephalonica.
Μετά την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα το 1864, η Ελληνική Κυβέρνηση διόρισε τους πρώτους δασοφύλακες. Το 1936 ο Κεφαλονίτης ευεργέτης Χρ. Βαλλιάνος για λόγους οικογενειακούς έχτισε ξύλινο σπίτι στον Αίνο, που διατηρεί την ονομασία Ξυλόσπιτο. Ο τότε πρωθυπουργος της Ελλάδας Ιωάννης Μεταξάς, επίσης Κεφαλονίτης έχτισε Σανατόριο, που μετατράπηκε σε Τουριστικό περίπτερο. Λόγω του πολέμου όμως δεν λειτούργησε ποτέ. Το 1962 το κράτος ανακύρηξε τον Αίνο Εθνικό Δρυμό για την προστασία της κεφαλληνιακής Ελάτης και των σπάνιων και ενδημικών φυτών.
Ο Εθνικός Δρυμός διανύει τις τελευταίες δεκαετίες της ύπαρξής του. Το οικοσύστημά του καθημερινά καταρρέει απειλούμενο απο φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες. Η προστασία του πρέπει να αποτελέσει τον άμεσο στόχο των συντονισμένων ενεργειών Κράτους, Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ιδιωτικών φορέων και πολιτών.

Ο ΑΙΝΟΣ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ (Ν. ΕΥΘΥΜΙΑΤΟΥ-ΚΑΤΣΟΥΝΗ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η ομηρική γεωγραφία για την Κεφαλονιά και την Ιθάκη κάνει σαφείς αναφορές για τον Αίνο σαν ένα βουνό ιστορικό και ιερό. Τον συσχετίζει με μύθους, θρησκευτικά ή ιστορικά γεγονότα ακόμα και με την οικονομική και πολιτική εξέλιξη του νησιού. Ο Αίνος τροφοδότησε τη φαντασία των Αρχαίων Ελλήνων, που τον είδαν σαν τόπο κατοικίας των αθανάτων. Οι συχνές καταιγίδες με τους κεραυνούς ήταν απόδειξη ότι ο πατέρας των θεών και των ανθρώπων βρισκόταν εκεί. Στο πιο ψηλό σημείο του βουνού ο θεός έκανε την κάθοδο. Εκει στην ψηλότερη κορυφή το Μέγα Σωρό, υπήρχε θυσιαστήριο αφιερωμένο στο Δία, όπου λατρευόταν με το όνομα Αινήσιος. Η ονομασία της ψηλότερης κορυφής Σωρός λέγεται ότι οφείλεται στα άφθονα σωριασμένα οστά, κατάλοιπα των θυσιών. Όταν οι ιερείς στον Αίνο θυσίαζαν στο βωμό του Δία, ο καπνός, που ανέβαινε στον ουρανό έδινε το σημείον και η τελετή μίας δεύτερης σχεδόν ταυτόχρονης θυσίας άρχιζε στη βραχονησίδα Δίας, που βρίσκεται κοντά στο ακρωτήριο Λιάκας, νοτιοδυτικά της Λειβαθούς, σε οπτική ευθεία με το Μέγα Σωρό. Οι ιερείς έβλεπαν την δεύτερη στήλη καπνού και καταλάβαιναν ότι η θυσία είχε ολοκληρωθεί. Το ιερό του Δία στον Αίνο συνδέεται επίσης με τον Ιάσονα και την Αργοναυτική εκστρατεία στο μύθο των Αρπυιών. Οι Άρπυιες ήταν φτερωτά τέρατα με σώμα πουλιού και κεφάλι γυναίκας, οι οποίες λέρωναν το φαϊ του τυφλού μάντη Φινέα. Ο Φινέας, πριν αποκαλύψει στον Ιάσονα πώς να περάσει σώα την Αργώ μέσα απο τις Συμπληγάδες, του ζήτησε να τον απαλλάξει απο αυτές. Τότε ο Ιάσονας έστειλε δύο παλικάρια τους φτερωτούς γιούς του θεού Βορέα. Αφού πρώτα κυνήγησαν την Αελλώ, η οποία έπεσε και πνίγηκε στα νερά του ποταμού Τίγρη, συνέχισαν να κυνηγούν τη δεύτερη και πιο γρήγορη, την Ωκυπέτη. Κάποια στιγμή βρισκόμενοι μακριά απο τις στεριές πάνω απο το ανοιχτό πέλαγος μεταξύ ουρανού και θάλασσας, ένιωσαν τις δυνάμεις τους να τους εγκαταλείπουν. Η μοναδική στεριά που ξαγνάντεψαν απο μακριά, ήταν η κορυφή του Αίνου μέσα στα σύννεφα. Τότε προσευχήθηκαν στον Αινήσιο Δία να τους δώσει νέες δυνάμεις, για να συνεχίσουν. Η προσευχή τους εισακούσθηκε. Κατάφεραν να φθάσουν την Άρπυια η οποία όταν έστριψε το κεφάλι της πίσω, για να δεί τους διώκτεςτης, κατάλαβε την είχαν φτάσει.Τότε έπεσε νεκρή στην αμμουδιά των μικρών νησιών που από τότε ονομάστηκαν Στροφάδες. Η αναφορά, που κάνει ο Απολλώνιος ο Ρόδιος στο ιερό του Αινήσιου Δία, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρέπει να ήταν ένα απο τα παλαιότερα ιερά με πανελλήνια αίγλη και ακτινοβολία και θρησκευτικό κέντρο. Ο Αίνος με τις κορυφές του να αναδύονται στη μέση του πελάγους ήταν σημάδι για την πορεία των ποντοπόρων πλοίων στην Αρχαιότητα. Καθώς ξεμάκραιναν απο την Ηπειρωτική Ελλάδα, αντίκρυζαν τον Αίνο στην πορεία τους για την δύση. Τα πυκνά δάση του από κεφαλληνιακή Ελάτη τροφοδοτούσαν τους κατοίκους με πρώτη ύλη για την ναυπήγηση πλοίων. Το Κεφαλονίτικο έλατο το χρησιμοποιούσαν για τη ναυπήγηση των πολεμικών πλοίων (Τριήρων) επειδή το ξύλο του ήταν ελαφρό, ενώ το πεύκο για τα εμπορικά καράβια, γιατί δεν σάπιζε εύκολα. Έτσι οι Κεφαλλήνες στράφηκαν στο εμπόριο καο την πειρατεία. Ο Αίνος χρησιμοποιήθηκε ως σύμβολο στα νομίσματα των Πρόννων τον 4ο αιώνα π.χ. Έτσι καταλαβαίνουμε τον καθοριστικό ρόλο του Αίνου για τους πολίτες της Κεφαλονιάς. Λόγω της πολύτιμης ξυλείας του η Κεφαλονιά εξελίχθηκε σε σημαντική ναυτική δύναμη. Οι ιστορικοί Θουκυδίδης και Πολύβιος κάνουν σαφείς αναφορές για τη συμμετοχή Κεφαλλονίτικων πλοίων σε ναυμαχίες. Οι Κεφαλλήνες συμμετείχαν στον Πελοποννησιακό πόλεμο, αργότερα συμμάχησαν με τους Αιτωλούς. Η Κεφαλονιά ανέκαθεν υπήρξε σημαντική ναυτική βάση στη Ρωμαϊκή, στη Βυζαντινή περίοδο αλλά και την περίοδο της Ενετοκρατίας. Η υπερεκμετάλλευση του Αίνου απο τους Ενετούς, που τον ονόμαζαν Monte Nero, υπήρξε η αρχή απο μια σειρά καταστρεπτικών ενεργειών σε βάρος του δάσους. Το 1501 οι Ενετοί ίδρυσαν στα Ομαλά αποικία απο 200 υλοτόμους - μαραγκούς για την υλοτόμηση του δάσους με σκοπό τη ναυπήγηση πλοίων και την ξυλουργία. Ο Αίνος τότε διέτρεξε κίνδυνο να αποψιλωθεί εντελώς. Με την ξυλεία του χτίστηκαν τα φρούρια της Άσσου και της Ζακύνθου. Στο τέλος του 16ου αιώνα μεγάλη πυρκαϊά εξαφάνισε τα δύο τρίτα του δάσους. Ακολούθησαν και άλλες πυρκαϊές, απο τις οποίες η χειρότερη ήταν το 1797, όπου το δάσος καιγόταν επι βδομάδες. Η φωτιά αφάνισε περισσότερο απο το μισό όσου είχε απομείνει. Για πρώτη φορά τοποθετούνται όρια στο δάσος. Απαγορεύτηκε η βόσκηση και η καλλιέργεια και τοποθετήθηκαν δασοφύλακες απο όλες τις Κοινότητες. Όμως δυστυχώς τα μέτρα αυτά δεν τηρήθηκαν. Σε αντίθεση με τους Ενετούς , οι Άγγλοι νέοι κύριοι του νησιού απο το 1809, θέλησαν να προστατέψουν τον Αίνο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έδειξε ο Άγγλος Διοικητής Κάρολος Νάπιερ, ο οποίος άνοιξε και τον πρώτο δρόμο στο βουνό. Ο Νάπιερ έκανε γνωστό στην Ευρώπη το είδος της κεφαλληνιακής Ελάτης στέλνοντας σπέρματα για τη δημιουργία φυτωρίου. Ο Δούκας του Belford το 1837 πλήρωσε 25 λίρες στερλίνες για ένα δενδρύλλιο, ενώ η πρώτη επιστημονική μελέτη απο το London την ταξινόμησε σαν ξεχωριστό είδος και της έδωσε την ονομασία Abies cephalonica. Μετά την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα το 1864, η Ελληνική Κυβέρνηση διόρισε τους πρώτους δασοφύλακες. Το 1936 ο Κεφαλονίτης ευεργέτης Χρ. Βαλλιάνος για λόγους οικογενειακούς έχτισε ξύλινο σπίτι στον Αίνο, που διατηρεί την ονομασία Ξυλόσπιτο. Ο τότε πρωθυπουργος της Ελλάδας Ιωάννης Μεταξάς, επίσης Κεφαλονίτης έχτισε Σανατόριο, που μετατράπηκε σε Τουριστικό περίπτερο. Λόγω του πολέμου όμως δεν λειτούργησε ποτέ. Το 1962 το κράτος ανακύρηξε τον Αίνο Εθνικό Δρυμό για την προστασία της κεφαλληνιακής Ελάτης και των σπάνιων και ενδημικών φυτών. Ο Εθνικός Δρυμός διανύει τις τελευταίες δεκαετίες της ύπαρξής του. Το οικοσύστημά του καθημερινά καταρρέει απειλούμενο απο φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες. Η προστασία του πρέπει να αποτελέσει τον άμεσο στόχο των συντονισμένων ενεργειών Κράτους, Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ιδιωτικών φορέων και πολιτών.

Αγγελική Σπαθή

Leader

19 Ιουνίου 2012

ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΤΟΥ ΑΙΝΟΥ

(Ι. ΜΕΝΕΓΑΤΟΣ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Τα ελεύθερα άλογα του Αίνου ζουν στις Ν.ΝΑ παρυφές του Μεγάλου Βουνού της Κεφαλονιάς, πάνω από το χωριό Αργίνια. Βιότοπός τους είναι η περιοχή του Μοναστηριού της Ζωοδόχου Πηγής. Εκεί υπάρχει και η μοναδική πηγή του Αίνου με το λιγοστό νερό,από την οποία ξεδιψάνε αιγοπρόβατα, άνθρωποι και άλογα.
Η ύπαρξή τους οφείλεται στην αρχαία συνήθεια των χωρικών να διατηρούν ελεύθερα κοπάδια αλόγων στα βουνά, για να μη τα συντηρούν. Εγκαταλειμμένα μετα το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο στην άγρια φύση διατηρήθηκαν μέχρι την τελευταία δεκαετία σε ολιγάριθμες αγέλες. Σήμερα έχει μείνει μόνο μία. Ο αριθμός τους έχει μειωθεί τόσο, ώστε να θεωρούνται πλέον υπό εξαφάνιση.
Τα άλογα του Αίνου κατάγονται από τον ορεινό τύπο των αλόγων της φυλής της Πίνδου, που προμηθεύονταν οι χωρικοί της περιοχής από τις ζωοπανήγυρεις των περιοχών της Αιτωλοακαρνανίας και της Άρτας.
Απομονωμένα για δεκαετίες επάνω στο βουνό προσαρμόστηκαν στις εξαιρετικά δυσμενείς κλιματολογικές και εδαφικές συνθήκες, όπως: μεγάλο υψόμετρο, πετρώδες έδαφος, έλλειψη φυσικού καταφύγιου για την προφύλαξη τους απο το ψύχος και τα χιόνια το χειμώνα, λειψυδρία το καλοκαίρι, φτωχή βλάστηση, στερημένη τροφή. Η προσαρμογή τους όμως αυτή στις ανωτέρω συνθήκες σε συνδυασμό με την ελεύθερη αναπαραγωγή τους στην απόλυτη φύση συντέλεσε, ώστε μέσα από διαδικασίες φυσικής επιλογής τα άλογα του Αίνου να εξελιχθούν σε καθαρή φυλή.
Συγκριτικά με τα άλογα της Πίνδου , τα άλογα του Αίνου είναι μικρότερα σε μέγεθος και ύψος, αλλά έχουν τους ίδιους χρωματισμούς. Στα σημεία όμως, που δεν υπάρχει σύγκριση, είναι η αντοχή, η ικανότητα ασφαλούς βαδίσματος και τροχασμού σε δύσβατα εδάφη και το λιτοδίαιτο της ιδιοσυστασίας τους.

Τα άλογα του Αίνου έχουν εμφανείς ομοιότητες με άλογα των αρχαίων ελληνικών γλυπτών. Το θέαμα που παρουσιάζουν , όταν καλπάζουν περήφανα με μεγάλο διασκελισμό στις βραχώδεις και απόκρημνες πλαγιές του βουνού είναι πραγματικό χάρμα οφθαλμών.
Η αξία τους σαν γενετικό υλικό είναι μεγάλη. Θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα πυρήνα, που θα βελτίωνε τα άλογα της φυλής της Πίνδου, τα οποία εμφανίζουν σημάδια εκφυλισμού, αποτέλεσμα της κακής περιποίησης και της πρόωρης χρησιμοποίησης τους στην εργασία.
Τα άλογα του Αίνου αποτελούν διεθνώς ένα μοναδικό φαινόμενο: Σ' ένα τόσο ορεινό νησί διαβιούν ελεύθερα στη φύση, απόγονοι των αρχαίων ελληνικών αλόγων.

ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΤΟΥ ΑΙΝΟΥ (Ι. ΜΕΝΕΓΑΤΟΣ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τα ελεύθερα άλογα του Αίνου ζουν στις Ν.ΝΑ παρυφές του Μεγάλου Βουνού της Κεφαλονιάς, πάνω από το χωριό Αργίνια. Βιότοπός τους είναι η περιοχή του Μοναστηριού της Ζωοδόχου Πηγής. Εκεί υπάρχει και η μοναδική πηγή του Αίνου με το λιγοστό νερό,από την οποία ξεδιψάνε αιγοπρόβατα, άνθρωποι και άλογα. Η ύπαρξή τους οφείλεται στην αρχαία συνήθεια των χωρικών να διατηρούν ελεύθερα κοπάδια αλόγων στα βουνά, για να μη τα συντηρούν. Εγκαταλειμμένα μετα το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο στην άγρια φύση διατηρήθηκαν μέχρι την τελευταία δεκαετία σε ολιγάριθμες αγέλες. Σήμερα έχει μείνει μόνο μία. Ο αριθμός τους έχει μειωθεί τόσο, ώστε να θεωρούνται πλέον υπό εξαφάνιση. Τα άλογα του Αίνου κατάγονται από τον ορεινό τύπο των αλόγων της φυλής της Πίνδου, που προμηθεύονταν οι χωρικοί της περιοχής από τις ζωοπανήγυρεις των περιοχών της Αιτωλοακαρνανίας και της Άρτας. Απομονωμένα για δεκαετίες επάνω στο βουνό προσαρμόστηκαν στις εξαιρετικά δυσμενείς κλιματολογικές και εδαφικές συνθήκες, όπως: μεγάλο υψόμετρο, πετρώδες έδαφος, έλλειψη φυσικού καταφύγιου για την προφύλαξη τους απο το ψύχος και τα χιόνια το χειμώνα, λειψυδρία το καλοκαίρι, φτωχή βλάστηση, στερημένη τροφή. Η προσαρμογή τους όμως αυτή στις ανωτέρω συνθήκες σε συνδυασμό με την ελεύθερη αναπαραγωγή τους στην απόλυτη φύση συντέλεσε, ώστε μέσα από διαδικασίες φυσικής επιλογής τα άλογα του Αίνου να εξελιχθούν σε καθαρή φυλή. Συγκριτικά με τα άλογα της Πίνδου , τα άλογα του Αίνου είναι μικρότερα σε μέγεθος και ύψος, αλλά έχουν τους ίδιους χρωματισμούς. Στα σημεία όμως, που δεν υπάρχει σύγκριση, είναι η αντοχή, η ικανότητα ασφαλούς βαδίσματος και τροχασμού σε δύσβατα εδάφη και το λιτοδίαιτο της ιδιοσυστασίας τους. Τα άλογα του Αίνου έχουν εμφανείς ομοιότητες με άλογα των αρχαίων ελληνικών γλυπτών. Το θέαμα που παρουσιάζουν , όταν καλπάζουν περήφανα με μεγάλο διασκελισμό στις βραχώδεις και απόκρημνες πλαγιές του βουνού είναι πραγματικό χάρμα οφθαλμών. Η αξία τους σαν γενετικό υλικό είναι μεγάλη. Θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα πυρήνα, που θα βελτίωνε τα άλογα της φυλής της Πίνδου, τα οποία εμφανίζουν σημάδια εκφυλισμού, αποτέλεσμα της κακής περιποίησης και της πρόωρης χρησιμοποίησης τους στην εργασία. Τα άλογα του Αίνου αποτελούν διεθνώς ένα μοναδικό φαινόμενο: Σ' ένα τόσο ορεινό νησί διαβιούν ελεύθερα στη φύση, απόγονοι των αρχαίων ελληνικών αλόγων.

Αγγελική Σπαθή

Leader

19 Ιουνίου 2012

Η ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΙΝΟΥ

(Π. ΒΑΣΑΛΑ) ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ

H οροσειρά του Αίνου αποτελεί, τον κύριο ορεινό όγκο της Κεφαλονιάς. Βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού. Έχει επιμήκη ανάπτυξη με διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ και μήκος 11 χιλιόμετρα. Η ψηλότερη κορυφή είναι ο Μέγας Σωρός (1628 μ.). Ακολουθούν ο Σταυρός (1532 μ.), ο Κρουκουμπιάς (1508 μ.), ο Βούνος (1312 μ.), η Βίγλα (1050 μ.), το Κεφάλι Πετρί (1025 μ.) κ.α.
Στη θέση, που υψώνεται ο Αίνος, στην αρχή του Μεσοζωικού Αιώνα, πριν από 225 εκατομμύρια χρόνια περίπου, υπήρχε η Τηθύς θαλασσα, η οποία κάλυπτε επίσης ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο και αποτελούσε το αλπικό γεωσύγκλινο.
Η Τηθύς ήταν μιά θαλάσσια λωρίδα παράλληλη προς τον ισημερινό της γης μέσου πλάτους 1500 χλμ., η οποία χώριζε τις δύο μεγάλες ηπείρους, της Λαυρασίας στο βορρά και της Γκοντβάνα στο νότο. Στον πυθμένα της συσσωρεύονταν συνεχώς ιζήματα, δηλαδή υλικά, που προέρχονταν από τη διάβρωση των πετρωμάτων των δύο ηπείρων. Στα νερά της Τηθύος ζούσαν επίσης πολυάριθμοι σε είδη και ατομα οργανισμοί,τα κελύφη και οι σκελετοί των οποίων θάβονταν μεσα στα ιζήματα.
Με το τέλος του Μεσοζωικού Αιώνα, πριν από 65 περίπου εκατομ. χρόνια,άρχισε μία περίοδος μεγάλων τεκτονικών κινήσεων του στερεού φλοιού σε ολόκληρο το χώρο της Τηθύος. Οι μεγάλες αυτές ανακατατάξεις, που συνεχίζονται μέχρι σήμερα, είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργιά του σημερινού ελλαδικού χώρου. Άποτέλεσμα αυτών τών κινήσεων ήταν και η ανάδυση του Αίνου ως μέρους των ελληνίδων οροσειρών.
Τα πετρώματα του Αίνου ανήκουν στη γεωτεκτονική ζώνη των Παξών (ή Προαπούλια). Επικρατούν ασβεστόλιθοι και δολομίτες κρητιδικής ηλικίας,λεπτοστρωματώδεις έως παχυστρωματώδεις με απολιθώματα βρυοζώων, σπόγγων,μαλακίων,εχινοδέρμων κ.α.,ενώ στο ρούδι εμφανίζονται τοπικά πυριτόλιθοι του Ανώτερου Κρητιδικού.

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΙΝΟΥ
(Β.ΤΣΕΛΕΠΙΔΗ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Από τις υπάρχουσες μέχρι στιγμής αναφορές, μελέτες και τη συμπτωματική ή περιστασιακή έρευνα της εταιρείας British Petroleum (B.P.) των ετών 1962-1968 γνωρίζουμε ότι το όρος Αίνος αποτελείται από πετρώματα : 1) Του Ανώτερου Κρητιδικού και 2) Του Κατώτερου Κρητιδικού. Τα παλαιότερα ηλικίας 80 έως 68 εκατομμύρια χρόνια.
Το Ανώτερο Κρητιδικό υποδιαιρείται σε 5 λιθολογικές ενότητες. Αποτελείται κυρίως από πελαγικούς ασβεστόλιθους που περιέχουν διάφορα απολιθώματα όπως : Τρηματοφόρα, Ρουδιστές, Γαστερόποδα, Πελεκύποδα, Σπόγγους, Βρυόζωα, Εχινόδερμα και Κεφαλόποδα (Αμμωνίτες).
Όμως τα πιό χαρακτηριστικά απολιθώματα του Αίνου είναι : οι Ρουδιστές (Rudistacea), Ιππουρίτες (Hippuritidae), και Ραδιολίτες (Radiolitidae).

Η ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΙΝΟΥ (Π. ΒΑΣΑΛΑ) ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ H οροσειρά του Αίνου αποτελεί, τον κύριο ορεινό όγκο της Κεφαλονιάς. Βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού. Έχει επιμήκη ανάπτυξη με διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ και μήκος 11 χιλιόμετρα. Η ψηλότερη κορυφή είναι ο Μέγας Σωρός (1628 μ.). Ακολουθούν ο Σταυρός (1532 μ.), ο Κρουκουμπιάς (1508 μ.), ο Βούνος (1312 μ.), η Βίγλα (1050 μ.), το Κεφάλι Πετρί (1025 μ.) κ.α. Στη θέση, που υψώνεται ο Αίνος, στην αρχή του Μεσοζωικού Αιώνα, πριν από 225 εκατομμύρια χρόνια περίπου, υπήρχε η Τηθύς θαλασσα, η οποία κάλυπτε επίσης ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο και αποτελούσε το αλπικό γεωσύγκλινο. Η Τηθύς ήταν μιά θαλάσσια λωρίδα παράλληλη προς τον ισημερινό της γης μέσου πλάτους 1500 χλμ., η οποία χώριζε τις δύο μεγάλες ηπείρους, της Λαυρασίας στο βορρά και της Γκοντβάνα στο νότο. Στον πυθμένα της συσσωρεύονταν συνεχώς ιζήματα, δηλαδή υλικά, που προέρχονταν από τη διάβρωση των πετρωμάτων των δύο ηπείρων. Στα νερά της Τηθύος ζούσαν επίσης πολυάριθμοι σε είδη και ατομα οργανισμοί,τα κελύφη και οι σκελετοί των οποίων θάβονταν μεσα στα ιζήματα. Με το τέλος του Μεσοζωικού Αιώνα, πριν από 65 περίπου εκατομ. χρόνια,άρχισε μία περίοδος μεγάλων τεκτονικών κινήσεων του στερεού φλοιού σε ολόκληρο το χώρο της Τηθύος. Οι μεγάλες αυτές ανακατατάξεις, που συνεχίζονται μέχρι σήμερα, είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργιά του σημερινού ελλαδικού χώρου. Άποτέλεσμα αυτών τών κινήσεων ήταν και η ανάδυση του Αίνου ως μέρους των ελληνίδων οροσειρών. Τα πετρώματα του Αίνου ανήκουν στη γεωτεκτονική ζώνη των Παξών (ή Προαπούλια). Επικρατούν ασβεστόλιθοι και δολομίτες κρητιδικής ηλικίας,λεπτοστρωματώδεις έως παχυστρωματώδεις με απολιθώματα βρυοζώων, σπόγγων,μαλακίων,εχινοδέρμων κ.α.,ενώ στο ρούδι εμφανίζονται τοπικά πυριτόλιθοι του Ανώτερου Κρητιδικού. ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΙΝΟΥ (Β.ΤΣΕΛΕΠΙΔΗ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ Από τις υπάρχουσες μέχρι στιγμής αναφορές, μελέτες και τη συμπτωματική ή περιστασιακή έρευνα της εταιρείας British Petroleum (B.P.) των ετών 1962-1968 γνωρίζουμε ότι το όρος Αίνος αποτελείται από πετρώματα : 1) Του Ανώτερου Κρητιδικού και 2) Του Κατώτερου Κρητιδικού. Τα παλαιότερα ηλικίας 80 έως 68 εκατομμύρια χρόνια. Το Ανώτερο Κρητιδικό υποδιαιρείται σε 5 λιθολογικές ενότητες. Αποτελείται κυρίως από πελαγικούς ασβεστόλιθους που περιέχουν διάφορα απολιθώματα όπως : Τρηματοφόρα, Ρουδιστές, Γαστερόποδα, Πελεκύποδα, Σπόγγους, Βρυόζωα, Εχινόδερμα και Κεφαλόποδα (Αμμωνίτες). Όμως τα πιό χαρακτηριστικά απολιθώματα του Αίνου είναι : οι Ρουδιστές (Rudistacea), Ιππουρίτες (Hippuritidae), και Ραδιολίτες (Radiolitidae).

Αγγελική Σπαθή

Leader

19 Ιουνίου 2012

Η ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΙΝΟΥ

(Β. ΜΙΧΑΛΕΣ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η Κεφαλληνιακή Ελάτη

Η κεφαλληνιακή Ελάτη, Abies cephalonika αποτελεί το κυρίαρχο είδος στο Δρυμό του Αίνου. Ονομάστηκε έτσι, γιατί εντοπίστηκε πρώτα στην Κεφαλονιά και προσδιορίστηκε σαν ξεχωριστό είδος, το οποίο λόγω της απομόνωσης του νησιού διατηρήθηκε καθαρό χωρίς υβριδισμούς.
Η κεφαλληνιακή Ελάτη, δέντρο κωνοφόρο, γυμνόσπερμο, ανήκει στο γένος Αbies και ευδοκιμεί σε υψόμετρο 800- 1600 μ. Συναντιέται όμως στην άλλη Ελλάδα και σε ψηλότερα ή χαμηλότερα υψόμετρα.
Αναπτύσσεται στη σκιά άλλου δέντρου και εκεί μπορεί να παραμείνει για εκατό χρόνια. Όταν όμως ξεφύγει από την μητρική συστάδα, αναπτύσσεται πολύ γρήγορα και μπορεί να ζήσει μέχρι και 500 χρόνια. Το ύψος της φτάνει σπανίως τα 30 μ. Χαρακτηριστικές του είδους της κεφαλληνιακής Ελάτης είναι οι βελόνες της, που έχουν μήκος 15- 22χιλ.και διάταξη σπειροειδή. Είναι σκληρές και μυτερές. Στην επάνω επιφάνεια έχουν χρώμα βαθύ πράσινο και είναι επίπεδες, ενώ από κάτω έχουν σχήμα καρίνας πλοίου με δύο άσπρες γραμμές παράλληλες κατα μήκος. Ανθίζει Μάϊο- Ιούνιο.
Όπως όλα τα είδη της Ελάτης έτσι και η κεφαλληνιακή κατά την περίοδο της άνθισής της έχει τα αρσενικά άνθη χωριστά από τα θηλυκά. Και τα δύο όμως συνυπάρχουν στο ίδιο δέντρο.Τα σπέρματά της έχουν μικρή βλαστική ικανότητα (60- 70%). Σημειώνουμε ότι το δέντρο καρποφοπεί από την ηλικία των 20- 30 ετών μέχρι και των 100. Πλήρη καρποφορία έχει κάθε 2- 4 χρόνια.
Ευδοκιμεί σε εδάφη βαθιά, γόνιμα, χαλαρά και υγρά. Όμως μπορεί να αναπτυχθεί και σε αβαθή και ξηρότερα εδάφη, καθώς και σε ασβεστολιθικά πετρώματα. Έχει μεγάλη αντοχή στην ανομβρία και σε υψηλές θερμοκρασίες εδάφους, καθώς και σε χαμηλές θερμοκρασίες αέρος.

Άλλα δέντρα και θάμνοι

Έκτός από την κεφαλληνιακή Ελάτη στον Εθνικό Δρυμό Αίνου υπάρχουν και άλλα είδη δέντρων και θάμνων, όπως : το πουρνάρι, η αριά, το χρυσόξυλο, το ρούδι, δύο είδη κουμαριάς κλπ. Επίσης εμφανίζονται ποώδη φυτά και φρύγανα όπως η ασφάκα, το θυμάρι, οι λαδανιές, τα αμάραντα κλπ. Σημαντική είναι η εξάπλωση του φρύγανου Flomis fruticosa.

Η χλωρίδα του Αίνου
(Δ. ΦΟΙΤΟΥ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η χλωρίδα της περιοχής του Αίνου σύμφωνα με τη μελέτη των Φοίτου και Damboldt που αναφέρεται μόνον στα Πτεριδόφυτα και τα Σπερματόφυτα, περιλαμβάνει περίπου 350 είδη. Όμως είναι βέβαιο ότι υπάρχουν και άλλα είδη, τα οποία δεν αναφέρονται στη μελέτη. Από τα οκτώ είδη και υποείδη της Κεφαλονιάς τα εξής τέσσερα είναι αποκλειστικώς ενδημικά του Δρυμού :
Viola cephalonica : Εμφανίζεται σε υψόμετρο 1500- 1600 μ. και φύεται στις σχισμές ασβεστολιθικών βράχων καθώς και σε πετρώδεις θέσεις.
Saponaria aenesia : Εμφανίζεται σε υψόμετρο 400- 1400 μ. και φύεται σε ασβεστολιθικές, πετρώδεις θέσεις.
Scutellaria rubicunda subsp. cephalonica : Εμφανίζεται μεταξύ 1500- 1600 μ. και φύεται σε βραχώδεις και πετρώδεις ασβεστολιθικές θέσεις.
Ajuga orientalis subsp. aenesia : Εμφανίζεται μεταξύ 400- 1600 μ. και φύεται σε ασβεστολιθικές, πετρώδεις θέσεις.

Στον Αίνο εμφανίζονται και άλλα φυτά, τα οποία είναι ενδημικά του ελληνικού χώρου. Μερικά από αυτά ανευρέθηκαν και περιγράφηκαν για πρώτη φορά από την Κεφαλονιά και μάλιστα από τον Αίνο, όπως π.χ. Poa cephalonica, Campanula garganica cephallenica, Erysimum cephalonicum κ.α. Γι' αυτό φέρουν το όνομα του νησιού ή του Αίνου. Αργότερα τα είδη αυτά βρέθηκαν και σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Στην κατηγορία αυτή των ενδημικών ανήκει βεβαίως και η Abies cephalonica.
.

Η ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΙΝΟΥ (Β. ΜΙΧΑΛΕΣ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η Κεφαλληνιακή Ελάτη Η κεφαλληνιακή Ελάτη, Abies cephalonika αποτελεί το κυρίαρχο είδος στο Δρυμό του Αίνου. Ονομάστηκε έτσι, γιατί εντοπίστηκε πρώτα στην Κεφαλονιά και προσδιορίστηκε σαν ξεχωριστό είδος, το οποίο λόγω της απομόνωσης του νησιού διατηρήθηκε καθαρό χωρίς υβριδισμούς. Η κεφαλληνιακή Ελάτη, δέντρο κωνοφόρο, γυμνόσπερμο, ανήκει στο γένος Αbies και ευδοκιμεί σε υψόμετρο 800- 1600 μ. Συναντιέται όμως στην άλλη Ελλάδα και σε ψηλότερα ή χαμηλότερα υψόμετρα. Αναπτύσσεται στη σκιά άλλου δέντρου και εκεί μπορεί να παραμείνει για εκατό χρόνια. Όταν όμως ξεφύγει από την μητρική συστάδα, αναπτύσσεται πολύ γρήγορα και μπορεί να ζήσει μέχρι και 500 χρόνια. Το ύψος της φτάνει σπανίως τα 30 μ. Χαρακτηριστικές του είδους της κεφαλληνιακής Ελάτης είναι οι βελόνες της, που έχουν μήκος 15- 22χιλ.και διάταξη σπειροειδή. Είναι σκληρές και μυτερές. Στην επάνω επιφάνεια έχουν χρώμα βαθύ πράσινο και είναι επίπεδες, ενώ από κάτω έχουν σχήμα καρίνας πλοίου με δύο άσπρες γραμμές παράλληλες κατα μήκος. Ανθίζει Μάϊο- Ιούνιο. Όπως όλα τα είδη της Ελάτης έτσι και η κεφαλληνιακή κατά την περίοδο της άνθισής της έχει τα αρσενικά άνθη χωριστά από τα θηλυκά. Και τα δύο όμως συνυπάρχουν στο ίδιο δέντρο.Τα σπέρματά της έχουν μικρή βλαστική ικανότητα (60- 70%). Σημειώνουμε ότι το δέντρο καρποφοπεί από την ηλικία των 20- 30 ετών μέχρι και των 100. Πλήρη καρποφορία έχει κάθε 2- 4 χρόνια. Ευδοκιμεί σε εδάφη βαθιά, γόνιμα, χαλαρά και υγρά. Όμως μπορεί να αναπτυχθεί και σε αβαθή και ξηρότερα εδάφη, καθώς και σε ασβεστολιθικά πετρώματα. Έχει μεγάλη αντοχή στην ανομβρία και σε υψηλές θερμοκρασίες εδάφους, καθώς και σε χαμηλές θερμοκρασίες αέρος. Άλλα δέντρα και θάμνοι Έκτός από την κεφαλληνιακή Ελάτη στον Εθνικό Δρυμό Αίνου υπάρχουν και άλλα είδη δέντρων και θάμνων, όπως : το πουρνάρι, η αριά, το χρυσόξυλο, το ρούδι, δύο είδη κουμαριάς κλπ. Επίσης εμφανίζονται ποώδη φυτά και φρύγανα όπως η ασφάκα, το θυμάρι, οι λαδανιές, τα αμάραντα κλπ. Σημαντική είναι η εξάπλωση του φρύγανου Flomis fruticosa. Η χλωρίδα του Αίνου (Δ. ΦΟΙΤΟΥ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η χλωρίδα της περιοχής του Αίνου σύμφωνα με τη μελέτη των Φοίτου και Damboldt που αναφέρεται μόνον στα Πτεριδόφυτα και τα Σπερματόφυτα, περιλαμβάνει περίπου 350 είδη. Όμως είναι βέβαιο ότι υπάρχουν και άλλα είδη, τα οποία δεν αναφέρονται στη μελέτη. Από τα οκτώ είδη και υποείδη της Κεφαλονιάς τα εξής τέσσερα είναι αποκλειστικώς ενδημικά του Δρυμού : Viola cephalonica : Εμφανίζεται σε υψόμετρο 1500- 1600 μ. και φύεται στις σχισμές ασβεστολιθικών βράχων καθώς και σε πετρώδεις θέσεις. Saponaria aenesia : Εμφανίζεται σε υψόμετρο 400- 1400 μ. και φύεται σε ασβεστολιθικές, πετρώδεις θέσεις. Scutellaria rubicunda subsp. cephalonica : Εμφανίζεται μεταξύ 1500- 1600 μ. και φύεται σε βραχώδεις και πετρώδεις ασβεστολιθικές θέσεις. Ajuga orientalis subsp. aenesia : Εμφανίζεται μεταξύ 400- 1600 μ. και φύεται σε ασβεστολιθικές, πετρώδεις θέσεις. Στον Αίνο εμφανίζονται και άλλα φυτά, τα οποία είναι ενδημικά του ελληνικού χώρου. Μερικά από αυτά ανευρέθηκαν και περιγράφηκαν για πρώτη φορά από την Κεφαλονιά και μάλιστα από τον Αίνο, όπως π.χ. Poa cephalonica, Campanula garganica cephallenica, Erysimum cephalonicum κ.α. Γι' αυτό φέρουν το όνομα του νησιού ή του Αίνου. Αργότερα τα είδη αυτά βρέθηκαν και σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Στην κατηγορία αυτή των ενδημικών ανήκει βεβαίως και η Abies cephalonica. .

Αγγελική Σπαθή

Leader

19 Ιουνίου 2012

Η ΠΑΝΙΔΑ ΤΟΥ ΑΙΝΟΥ
ΑΜΦΙΒΙΑ – ΕΡΠΕΤΑ
(Ε. ΒΑΛΑΚΟΣ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ερευνών στην περιοχή του Εθνικού Δρυμού Αίνου υπάρχουν οκτώ είδη ερπετών και ένα είδος αμφιβίου.Ο κοινός Φρύνος (Bufo bufo) είναι το μοναδικό είδος, που έχει εντοπιστεί, ενώ από τα ερπετά υπάρχουν : ένα είδος χελώνας (Testudo hermanni), τρία είδη σαυρών (Algyroides moreoticus, Algyroides nigropunctatus,Podarcis taurica) και τέσσερα είδη φιδιών (Elaphe situla, Telescopus fallax, Coluber gemonensis, Vipera ammodytes).
Παρα ταύτα στην περιοχή του Δρυμού θα συναντήσουμε το μαυρόφιδο (Malpolon monspesulanus), δύο είδη απόδων σαυρών (Ophisaurus apodus, Anguis cephallonicus) και την κοινή πράσινη σαύρα (Lacerta trilineata).

Ένα άλλο είδος που βρίσκεται είναι Δρυμό είναι το αγιόφιδο ή φίδι της Παναγίας
(Telescopus fallax). Η φωτογραφία είναι από το πανηγύρι της Παναγίας το Δεκαπενταύγουστο στο χωριό Αργίνια, στις πλαγιές του Αίνου. Τις ημέρες εκείνες στα χωρία Μαρκόπουλο και Αργίνια τα φίδια εμφανίζονται στα χαλάσματα του σχολείου και της παλιάς εκκλησίας, της αφιερωμένης στην Παναγία. Οι κάτοικοι τα θεωρούν ιερά. Τα βρίσκουν και τα τοποθετούν στην εκκλησία, μπροστά στην εικόνα της Παναγίας. Η ανεύρεσή τους ανακοινώνεται με κωδωνοκρουσίες! Έτσι όλοι μαθαίνουν πόσα φίδια βρέθηκαν σε κάθε χωριό. Η εμφάνισή τους θεωρείται καλός οιωνός. Σημαίνει καλή χρονιά, καλή συγκομιδή, καλή τύχη, γάμο για τις ανύπαντρες κοπέλες κ.λ.π., ενώ η μη εμφάνισή τους προμηνύει το αντίθετο. Μετά το Δεκαπενταύγουστο οι χωρικοί τα αφήνουν στο σημείο που τα βρήκαν.

Η ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΤΟΥ ΑΙΝΟΥ

(Γ. ΧΑΝΔΡΙΝΟΣ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Πρόσφατα ο Βρετανός Ορνιθολόγος A. Vittery με τη συνεργασία Γερμανών επιστημόνων του Πανεπιστημίου του Μονάχου σύνταξε τον πρώτο κατάλογο των πουλιών του νησιού. Σύμφωνα με τον κατάλογο αυτό στην Κεφαλονιά μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 222 είδη πουλιών, δηλ.περίπου το 50%των πουλιών της Ελλάδας. Από αυτά τα 58 αναπαράγονται στο νησί, τα 28 εμφανίζονται κυρίως το χειμώνα, ενώ τα υπόλοιπα απαντώνται κατά την ανοιξιάτικη ή τη φθινοπωρινή μετανάστευση.
Στον Αίνο έχουν καταγραφεί 48 είδη πουλιών. Τα περισσότερα ανήκουν σε είδη με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλαδα. Τέτοια πουλιά είναι:
Η κουκουβάγια (Athene noctua), ο κότσυφας (Turdus merula), ο μαυροτσιροβάκος (Sylvia melanocephala), η ελατοπαπαδίτσα (Parus ater), οι σπίζες (Fringillidae) κλπ. Ορισμένα άλλα είδη έχουν μεν ευρεία κατανομή, όμως η παρουσία τους σε ένα νησιώτικο βουνό έχει ιδιαίτερη οικολογική σημασία. Τέτοια πουλιά είναι:
Η πετροπέρδικα (Alectoris graeca),η δεντροσταρήθρα (Lullula arborea) κ.α.
Επίσης εμφανίζονται τουλάχιστον 15 είδη ημερόβιων αρπακτικών στο βουνό για να ξεχειμωνιάσουν. Στον Αίνο φωλιάζουν είδη όπως η γερακίνα (Buteo buteo), το διπλοσάινο (Accipiter gentilis), ο πετρίτης (Falco peregrinus), ίσως ο φιδαετός (Circaetus gallicus) ενώ είναι πιθανή και η ύπαρξη ενός ζεύγους χρυσαετών (Aquila chrysaetos). Κάπου κάπου εμφανίζεται κάποιο όρνιο (Gyps fulvus) και κατά τη φθινοπωρινή μετανάστευση βλέπει κανείς συχνά μικρές ομάδες από σφηκιάρηδες (Pernis apivorus). Οι πιο προσεχτικοί θα καταφέρουν να εντοπίσουν σπανιότερα είδη, όπως ο ασπροπάρης (Neophron percnopterus), ο σταυραετός (Hieraaetus pennatus), το χρυσογέρακο (Falco biarmicus), το στεπογέρακο (Falco cherrug) κ.α.

Ωστόσο ο σημαντικότερος φτερωτός κάτοικος του νησιού είναι η μαυροτσικλιτάρα (Dryοcopus martius), ο μεγαλύτερος σε μέγεθος δρυοκολάπτης της Ευρώπης. Έχει κατάμαυρο φτέρωμα και κόκκινο στέμμα. Ζεί κυρίως σε ψυχρόβια δάση μεγάλου υψομέτρου. Επίσης αναφέρεται κι ο λευκονώτης (Dendrocopοs leucotos) μικρότερος σε μέγεθος δρυοκολάπτης. Τέλος υπάρχει ο κόρακας (Corvus corax) και ο χρυσοβασιλίσκος (Regulus regulus).

TA ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ
(Ε. ΓΙΑΓΙΑ-ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Συμφωνα με υπάρχουσες αναφορές στον Αίνο υπάρχουν τα εξής θηλαστικά:
1)Λαγόμορφα : λαγός (Lepus europaeus)
2)Εντομοφάγα : σκαντζόχοιρος (Erinaceus concolor), ασπάλακας (Talpa stankovici)
3)Τρωκτικά : σταχτοπόντικας (άγριος οικιακός ,Mus musculus domesticus), μαυροποντικός
(Rattus rattus), δασοποντικός (Apodemus sylvaticus), δασομυωξός (Glis glis)
4)Σαρκοφάγα : αλεπού(Vulpes vulpes), πετροκούναβο (Martes foina), νυφίτσα (Mustela nivalis)
και ασβός (Meles meles).
Ωστόσο μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ασπάλακας (Talpa stankovici). Είναι εντομοφάγος και ζει σε σήραγγες.Η φωλιά βρίσκεται σε μεγάλο βάθος, που αποτελείται από έναν σφαιρικό χώρο στρωμένο με ξερά φύλλα, χλόη και ρίζες. Κάθε ασπάλακας ζει στη δική του φωλιά.Ο ασπάλακας τρέφεται με σάρκες από έντομα και τις προνύμφες τους, μυριάποδα και γαιοσκώληκες, τις οποίες και αποθηκεύει.Συγκεκριμένα στην φωλιά ενός ασπάλακα βρέθηκαν 1200 γαιοσκώληκες βάρους 2 κιλων.

Η ΠΑΝΙΔΑ ΤΟΥ ΑΙΝΟΥ ΑΜΦΙΒΙΑ – ΕΡΠΕΤΑ (Ε. ΒΑΛΑΚΟΣ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ερευνών στην περιοχή του Εθνικού Δρυμού Αίνου υπάρχουν οκτώ είδη ερπετών και ένα είδος αμφιβίου.Ο κοινός Φρύνος (Bufo bufo) είναι το μοναδικό είδος, που έχει εντοπιστεί, ενώ από τα ερπετά υπάρχουν : ένα είδος χελώνας (Testudo hermanni), τρία είδη σαυρών (Algyroides moreoticus, Algyroides nigropunctatus,Podarcis taurica) και τέσσερα είδη φιδιών (Elaphe situla, Telescopus fallax, Coluber gemonensis, Vipera ammodytes). Παρα ταύτα στην περιοχή του Δρυμού θα συναντήσουμε το μαυρόφιδο (Malpolon monspesulanus), δύο είδη απόδων σαυρών (Ophisaurus apodus, Anguis cephallonicus) και την κοινή πράσινη σαύρα (Lacerta trilineata). Ένα άλλο είδος που βρίσκεται είναι Δρυμό είναι το αγιόφιδο ή φίδι της Παναγίας (Telescopus fallax). Η φωτογραφία είναι από το πανηγύρι της Παναγίας το Δεκαπενταύγουστο στο χωριό Αργίνια, στις πλαγιές του Αίνου. Τις ημέρες εκείνες στα χωρία Μαρκόπουλο και Αργίνια τα φίδια εμφανίζονται στα χαλάσματα του σχολείου και της παλιάς εκκλησίας, της αφιερωμένης στην Παναγία. Οι κάτοικοι τα θεωρούν ιερά. Τα βρίσκουν και τα τοποθετούν στην εκκλησία, μπροστά στην εικόνα της Παναγίας. Η ανεύρεσή τους ανακοινώνεται με κωδωνοκρουσίες! Έτσι όλοι μαθαίνουν πόσα φίδια βρέθηκαν σε κάθε χωριό. Η εμφάνισή τους θεωρείται καλός οιωνός. Σημαίνει καλή χρονιά, καλή συγκομιδή, καλή τύχη, γάμο για τις ανύπαντρες κοπέλες κ.λ.π., ενώ η μη εμφάνισή τους προμηνύει το αντίθετο. Μετά το Δεκαπενταύγουστο οι χωρικοί τα αφήνουν στο σημείο που τα βρήκαν. Η ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΤΟΥ ΑΙΝΟΥ (Γ. ΧΑΝΔΡΙΝΟΣ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ Πρόσφατα ο Βρετανός Ορνιθολόγος A. Vittery με τη συνεργασία Γερμανών επιστημόνων του Πανεπιστημίου του Μονάχου σύνταξε τον πρώτο κατάλογο των πουλιών του νησιού. Σύμφωνα με τον κατάλογο αυτό στην Κεφαλονιά μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 222 είδη πουλιών, δηλ.περίπου το 50%των πουλιών της Ελλάδας. Από αυτά τα 58 αναπαράγονται στο νησί, τα 28 εμφανίζονται κυρίως το χειμώνα, ενώ τα υπόλοιπα απαντώνται κατά την ανοιξιάτικη ή τη φθινοπωρινή μετανάστευση. Στον Αίνο έχουν καταγραφεί 48 είδη πουλιών. Τα περισσότερα ανήκουν σε είδη με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλαδα. Τέτοια πουλιά είναι: Η κουκουβάγια (Athene noctua), ο κότσυφας (Turdus merula), ο μαυροτσιροβάκος (Sylvia melanocephala), η ελατοπαπαδίτσα (Parus ater), οι σπίζες (Fringillidae) κλπ. Ορισμένα άλλα είδη έχουν μεν ευρεία κατανομή, όμως η παρουσία τους σε ένα νησιώτικο βουνό έχει ιδιαίτερη οικολογική σημασία. Τέτοια πουλιά είναι: Η πετροπέρδικα (Alectoris graeca),η δεντροσταρήθρα (Lullula arborea) κ.α. Επίσης εμφανίζονται τουλάχιστον 15 είδη ημερόβιων αρπακτικών στο βουνό για να ξεχειμωνιάσουν. Στον Αίνο φωλιάζουν είδη όπως η γερακίνα (Buteo buteo), το διπλοσάινο (Accipiter gentilis), ο πετρίτης (Falco peregrinus), ίσως ο φιδαετός (Circaetus gallicus) ενώ είναι πιθανή και η ύπαρξη ενός ζεύγους χρυσαετών (Aquila chrysaetos). Κάπου κάπου εμφανίζεται κάποιο όρνιο (Gyps fulvus) και κατά τη φθινοπωρινή μετανάστευση βλέπει κανείς συχνά μικρές ομάδες από σφηκιάρηδες (Pernis apivorus). Οι πιο προσεχτικοί θα καταφέρουν να εντοπίσουν σπανιότερα είδη, όπως ο ασπροπάρης (Neophron percnopterus), ο σταυραετός (Hieraaetus pennatus), το χρυσογέρακο (Falco biarmicus), το στεπογέρακο (Falco cherrug) κ.α. Ωστόσο ο σημαντικότερος φτερωτός κάτοικος του νησιού είναι η μαυροτσικλιτάρα (Dryοcopus martius), ο μεγαλύτερος σε μέγεθος δρυοκολάπτης της Ευρώπης. Έχει κατάμαυρο φτέρωμα και κόκκινο στέμμα. Ζεί κυρίως σε ψυχρόβια δάση μεγάλου υψομέτρου. Επίσης αναφέρεται κι ο λευκονώτης (Dendrocopοs leucotos) μικρότερος σε μέγεθος δρυοκολάπτης. Τέλος υπάρχει ο κόρακας (Corvus corax) και ο χρυσοβασιλίσκος (Regulus regulus). TA ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ (Ε. ΓΙΑΓΙΑ-ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ Συμφωνα με υπάρχουσες αναφορές στον Αίνο υπάρχουν τα εξής θηλαστικά: 1)Λαγόμορφα : λαγός (Lepus europaeus) 2)Εντομοφάγα : σκαντζόχοιρος (Erinaceus concolor), ασπάλακας (Talpa stankovici) 3)Τρωκτικά : σταχτοπόντικας (άγριος οικιακός ,Mus musculus domesticus), μαυροποντικός (Rattus rattus), δασοποντικός (Apodemus sylvaticus), δασομυωξός (Glis glis) 4)Σαρκοφάγα : αλεπού(Vulpes vulpes), πετροκούναβο (Martes foina), νυφίτσα (Mustela nivalis) και ασβός (Meles meles). Ωστόσο μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ασπάλακας (Talpa stankovici). Είναι εντομοφάγος και ζει σε σήραγγες.Η φωλιά βρίσκεται σε μεγάλο βάθος, που αποτελείται από έναν σφαιρικό χώρο στρωμένο με ξερά φύλλα, χλόη και ρίζες. Κάθε ασπάλακας ζει στη δική του φωλιά.Ο ασπάλακας τρέφεται με σάρκες από έντομα και τις προνύμφες τους, μυριάποδα και γαιοσκώληκες, τις οποίες και αποθηκεύει.Συγκεκριμένα στην φωλιά ενός ασπάλακα βρέθηκαν 1200 γαιοσκώληκες βάρους 2 κιλων.

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ » Συζητήσεις

ΑΙΝΟΣ